قالیبافی از هنرها و صنایع‌دستی اصیل و کهن ایرانی محسوب می‌شود به طوری‌‌که از فرش دستباف روزگاری به‌عنوان اسباب زینت خانه‌ها استفاده می‌شد. در این میان فرش دستباف اگرچه با فرهنگ و هنر ایرانی عجین شده اما امروزه این هنر- صنعت با بی‌مهری مواجه شده و در کمتر خانه‌ای فرش دستباف دیده می‌شود چراکه نوع ماشینی آن گوی سبقت را ربوده است.
به گزارش بازار فرش ایران، این هنر به‌قدری ارزشمند است که کهن‌ترین فرش دنیا با 2500 سال قدمت متعلق به ایران است و در یکی از موزه‌های روسیه نگهداری می‌شود و حتی گران‌ترین فرش دنیا با 33 میلیون و 800 هزار دلار قیمت نیز متعلق به ایران است که در موزه واشنگتن نگهداری می‌شود. از سوی دیگر، بزرگ‌ترین فرش با اندازه 564 مترمربع در مسجد شیخ زاید ابوظبی با بازدید روزانه 2000 جهانگرد و ریزبافت‌ترین فرش 180 رج پرسپولیس باقیمت 13 میلیارد تومان نیز از دیگر هنرهای مردم ایران است.
مشکلاتی از بیمه تا مالیات
به گفته حمید کارگر، رئیس مرکز ملی فرش ایران 700 هزار بافنده فرش در کشور فعالیت می‌کنند و هم‌اکنون فرش تولیدی ایران به 80 کشور دنیا صادر می‌شود.
وی با اشاره به فعالیت تعداد زیادی فرشباف در سطح کشور اضافه کرد: متأسفانه مشکلاتی ازجمله بیمه، تسهیلات بانکی و معافیت‌های مالیاتی مشاهده می‌شود. 320 هزار قالیباف تحت پوشش بیمه است و این در حالی است که قانون فعلی بیمه قالیبافان به‌صورت سالانه بوده و افزایش جمعیت قالیبافان را مدنظر ندارد.
چراغ کم‌سوی فرش همدان
تقریبا در تمام استان‌های کشور فرش بافته می‌شود، اما بافت فرش در برخی استان‌ها از مرغوبیت، اعتبار و جایگاه خاصی برخوردار است. بافت فرش در استان همدان روزگاری رونق داشته، رونقی که امروز کمرنگ شده و استمرار این روند برای این هنر- صنعت نگران‌کننده است.
یک کارشناس فرش دستباف بابیان این‌که امروزه فرش دستباف در استان همدان نسبت به گذشته رونق کمتری دارد، اظهار کرد: همدان یکی از مراکز اصلی تجارت فرش در منطقه غرب کشور بوده و باید دوباره به جایگاه گذشته خود بازگردد.
اکرم عبدی بابیان این‌که قالیبافان شهر همدان در یک قرن گذشته از انواع طرح‌های رایج در ایران ازجمله افشان شاه‌عباسی، لچک ترنج شاه‌عباسی و غیره استفاده کرده‌اند، عنوان کرد: روستاهای اطراف همدان دارای طرح‌های خاصی هستند که عموما به‌صورت ذهنی بافته می‌شود.
وی فرش قدیم و محلی همدان را از زیباترین و شادترین فرش‌های ایران دانست و بیان کرد: کاهش کیفیت مواد اولیه، دخل و تصرف در طرح‌های محلی یا فراموش شدن آنها تا حد زیادی از مرغوبیت فرش همدان کاست که این کاهش مرغوبیت، سبب کم شدن استقبال از فرش همدان شد. آوازه فرش همدان در دنیا از قم و تبریز بیشتر است اما توجه چندانی به آن نمی‌شود.
شهره جهانی «مهربان» و «جوزان»
محمد اعتمادی بابیان این‌که حرفه قالیبافی در اخذ تسهیلات با موانع بسیاری مواجه است و تجار استان همدان نیز بیشتر به صادرات فرش کهنه علاقه دارند، گفت: فرش «مهربان»، «جوزان» و سایر مناطق استان در جهان شهره است اما متاسفانه فرش استان همدان به فراموشی سپرده‌شده است.
وی با تأکید بر این‌که تولید فرش در استان همدان فرسایشی شده و تنها تولید تابلو فرش در همدان دنبال می‌شود که کمکی به صنعت قالیبافی در همدان نخواهد کرد، گفت: احیای نقشه فرش همدان، تولید و صادرات آن مطابق سلیقه روز دنیا نیاز به تلاش همه‌جانبه دارد.
یک فروشنده فرش در همدان ورود فرش ماشینی را آفت رشد و توسعه هنر ایرانی دانست و گفت: ورود فرش‌های ماشینی و تبلیغات گسترده آنها به همراه قیمت ارزان این کالای صنعتی، بخش عمده‌ای از بازار فرش دستباف را گرفته است.
محمدرضا روحانی‌منش بابیان این‌که تولید فرش سرمایه زیادی می‌خواهد و بسیاری از کسانی که دنبال سودآوری در کوتاه‌مدت هستند، نمی‌توانند در این حوزه وارد شوند، یادآور شد: اگر دولت تسهیلات بیشتری در بخش صادرات فراهم کند تولیدکننده می‌تواند فرش دستباف را در داخل با شرایط بهتر و قیمت کمتری به مصرف‌کننده عرضه کند و صنعت فرش رونق می‌گیرد.
فعالیت هزاران بافنده در همدان
در همین خصوص رئیس اداره فرش استان همدان با بیان این‌که فرشبافی از ارزنده‌ترین حرفه‌ها در ایجاد اشتغال است، افزود: در حوزه فرش دستباف 25 شغل جانبی نظیر پشم‌چینی، حلاجی، نخ‌ریسی، پرداخت و بازرگانی فرش نهفته است که اگر به حوزه فرش توجه شود اشتغال قابل‌توجهی از این طریق ایجاد می‌شود.
احمدعلی بابایی با بیان این‌که حوزه فرش دستباف از پشم‌ریسی تا تولید تجارت ده میلیون نفر را در سطح کشور در دل خود جای‌داده است، گفت: در استان همدان 47 هزار و 719 نفر بافنده فرش‌هستند. از این تعداد 37 هزار و 670 نفر خانم و ده‌هزار و 49 نفر آقا هستند که این آمار در گذشته صد هزار نفر بوده است.
