از آن جایی که بسیاری از خواص فیزیکی-مکانیکی فرش مانند راحتی،نرمی و بازگشت پذیری و همچنین جنبه های هنری فرش به نوع نخ خاب استفاده شده بستگی دارد،نخ خاب،مهم ترین،پرمصرف ترین و جذاب ترین نخ در فرآیند تولید فرش ماشینی می باشد. از طرفی،نخ های خاب بین ۷۰ تا ۸۵% از وزن نهایی هر فرش ماشینی را تشکیل می دهند. بنابراین، هرگونه نوسان در کیفیت، قیمت و هزینه فرآیند تولید نخ خاب ، به شدت بر قیمت تمام شده فرش ماشینی تولید شده، اثر گذار خواهد بود. از این رو در ادامه، ابتدا انواع الیاف مصرفی جهت تهیه نخ های خاب، سپس ویژگی های مهم الیاف مصرفی، در نخ خاب و در انتها روش های تولید (ریسندگی) آنها بیان می شوند.
مهم ترین الیافی که در تهیه نخ های خاب فرش ماشینی در سطح جهانی استفاده می شوند، «پلی پروپیلن»[۱] ، «پلی استر»[۲]، «اکریلیک»[۳] ، «نایلون»[۴]،«ویسکوز»[۵] و «پشم»[۶] می باشند. در این میان،پلی پروپیلن، پلی استر و نایلون مصرف جهانی بیشتری دارند. الیاف پلی پروپیلن، پلی استر،نایلون و ویسکوز به صورت نخ یک سره یا فیلامنتی در فرش استفاده می شوند. بنابراین،نیازی به ریسندگی نداشته،مستقیماً به ماشین بافندگی تغذیه می شوند. الیاف اکریلیک و پشم نیز به شکل الیاف منقطع یا استیپل هستند که ابتدا باید طی فرآیند ریسندگی به نخ ریسیده شده تبدیل،و سپس در فرش بافته شوند. ذکر این نکته لازم است که الیاف پلی استر و پلی پروپیلن نیز گاهی به صورت استیپل ، به نخ ریسیده شده تبدیل و به عنوان نخ خاب فرش استفاده می شوند.
[۱] Polypropylene,PP.
[۲] Polyester,PET
[۳] Acrylic
[۴] Nylon, PA.
[۵] Viscose
[۶] Wool
منبع :
کتاب فرش ماشینی
تاریخچه،ساختار،مواد اولیه،روش تولید
نویسنده : دکتر منصور دیاری بیدگلی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان
پاییز ۱۳۹۵
