در طول تاریخ فرش و تابلو فرشهای ایرانی از نظر زیبایی و هنر نقش مهم وتاثیرگذاری در اقتصاد کشورو خانواده ها داشته که شایسته است بیشترتوجه به این هنر ارزشمند که یادگار گذشتگان ما میباشد و برای خلق آن رنج های زیاد و راههای بسیار طی شده است داشته باشیم باید بپذیریم که پیدایش هنر ارزنده فرشبافی به یکباره و خلق الساعه نبوده بلکه به تدریج و بنا به اصول علمی و روند قدم بقدم روبه رشد حسب قواعد سنت تمدنهاو میزان علاقه واحتیاجات مردم آن روزگار بوده که راه تکامل در بافت وسایر عواعل تولید را پیموده است تا به زمان خشایارشا حدود ۲۴۸۹سال قبل رسیده است . پس قدمت و پیشینه فرش را در ایران باید در سده های قبل تر جستجو کرد و مسائل اجتماعی مردم هر عصر مدیون جامعه پیش از خود بوده که تجربیات هنری خود را به نسل جوان تر آموخته است .
درست است که یک تخته فرش و یک روانداز اسب در منطقه پازیریک بخش جنوبی سیبری بدست آمده که تاریخ بافت آن را حدود سده پنجم قبل از میلاد می دانند ولی آراء و عقاید فرش شناسان و پژوهشگران بطور پراکنده حکایت ازآن دارد که قدمت فرشبافی به تمدنهای پیش تر ایران می رسد دلایل این تفکر با توجه به زیبایی بافت و نقش و نگار موجود در فرش دربرگیرنده رشد تمدن و پیشرفت هنر بافندگی و صنایع دستی آن روز ایران بوده است .
نکته مستند تر آنکه در ۴۸۰ سال قبل از میلاد مسیح هنگامی که تمیستوکل ( Temistocle )سردار آتنی بعلت حسادت برخی از رجال آتن به او تهمت خیانت زدند و مورد سرزنش و اتهام قرار گرفت و حتی جان وی در معرض خطربود بنابراین برای نجات جان خود به ایران فرارکرد . چون کشور یونان در آن زمان در حال اهتزاز با کشور بزرگ ایران قرار داشت خشایارشا که پادشاه ایران بود با نگرش کسب اطلاعات نظامی و اوضاع واحوال اقتصادی و اجتماعی یونان با مهربانی با وی رفتار کرد و حتی هدایای ارزنده ای از جمله چند قطعه فرش وگلیم های زیبایی که دارای نقش و نگار جذاب و گیرا که با دستهای هنرآفرین فرزندان ایران بافته شده بود به وی داد . سردار آتنی که از قبل به زیبایی گلیم وفرش ایران واقف بود تا هدایای فرش و گلیم را دید مورد پسند قرار داد و به تعریف و تمجید از آن پرداخت که این امر در تاریخ فرشبافی ایران یک سند قطعی و مورد اطمینان بایستی در نظر گرفته شود .
یا گزنفون در کتاب بازگشت ده هزار یونانی می نویسد :در یک مهمانی که سوتس (Seuthes ) امیر تراکیه حضور داشت بعنوان هدیه یک تخته فرش ایرانی به وی داده می شود روشن است آنچه را که به امیر کشوری هدیه می دهند چیزی نفیس و ارزنده ای باید باشد پس نتیجه می گیریم که فرشهای ایرانی در آن زمان چنان زیبا و جذاب بوده که شایستگی پیشکشی به پیشویان کشور ویا ملتی را داشته است .
(نقل از زندگانی مردان نامی پلوتارک )
حبیب ابن صهبان نقل می کنند هنگامی که سپاه سعد در جنگ با ایرانیان پیروز گشت آنها به کاخ مدائن رسیدند غنایم فراوان بدست آوردند مثل جامه ها زیورآلات شمشیر خسروپرویز و ده ها قلم دیگر از جمله یک تخته فرش شصت ذرع در شصت ذرع یکپارچه به اندازه یک جریب که همچون کشتزار و سبزه زار بهاران بود و متن فرش چون نهرها و لابه به لای آن همانند مروارید بود ومتن از حریر بر پودهای طلا که گلهای طلاو نقره و امثال آن داشت چشم همگان را خیره می کرد آنها خمس همه غنایم را بین خود تقسیم کردند و فرش بماند چون تقسیم آن میسر نبود سعد مسلمانان را خواند و گفت خداوند دستهای شمارا پر کرده است تقسیم این فرش مشکل است رای من این است که آن را به امیر مومنان عمر واگذارکنیم که هر چه خواهد کند چنان کردند گویند چون فرش به مدینه نزد عمر بردند شب خوابی دید و کسان را فراهم آورد و حمد ثنای خدارا کرد و در باره فرش رای خواست نظرهای متفاوت دادند در آن جلسه که امام علی (ع) نیز حضور داشت به عمر فرمود : ای عمرکار چنانست که گفتید اما تامل باید کرد که اگر اکنون آن را بپذیرید فردا کسانی به دستاویز آن به ناحق چیزهای بگیرند: عمر گفت راست گفتی و اندرز دادی فرش را پاره پاره کردند و تا بین کسان تقسیم نمایند که یک تکه از فرش که از بقیه تکه ها بهتر نبود به حضرت رسید امام نیز آن تکه فرش را در بازار به بیست هزار دینار فروخت.
( نقل از تاریخ طبری جلد پنجم )
نظر عزیزان را به سه نکته مهم معطوف میدارم:
۱-پیدایش قالی و گلیم به یکباره نبوده وبه تدریج در سده پنجم قبل از میلاد به تکامل رسیده است و این نتیجه حاصل میشود که خلق این هنر خیلی پیشین تر بوده است.
۲-خلق اولیه فرش در ایران بوده وبعدها از طرق مختلف به سایر نقاط انتقال یافته است .
۳-فرش ایران در طول تاریخ اعتبار وشهرت جهانی داشته و همیشه بعنوان یک کالای ارزنده و سرمایه ای ایفای نقش نموده است.
