بستن
0 محصول
مشاهده سبد خرید
فرش بختیاری
فرش بختیاری عمده‌ترین صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری است.
قالی از وسایل لوکس زندگی عشایر محسوب می شود و نشانگر منزلت و تفاخر آنهاست.
اما نکته جالبی که در اغلب طرح‌ها و نقش‌های بکار رفته در فرش بختیاری و سایر دستبافته های آنان به چشم می‌خورد این است که این طرح و نقش‌ها کاملاً ذهنی بوده و در بافت آنها از هیچ نقشه استفاده نشده است. البته این قالیبافی بدون طرح و نقشه در گذشته بیشتر به چشم می‌خورده است.
طرح فرش بختیاری
طرح‌های رایج و مرسوم در استان چهارمحال و بختیاری را می‌توان به این ترتیب طبقه بندی کرد:
فرش قشقایی (یلمه)
ترنجی (یا یک حو )
شکرلو (یا دوحوض)
بندی الوان
فرش بختیاری
خشتی شامل
خشتی جانوری
خشتی گل و گیاه
ترنجی (لچک و ترنج)
قابی سماوری (حلقه‌ای)
سرو کاج
گل مینا (گل اشرفی)
گلدانی
شرابه (گل پتو٬ گلدانی خمره‌ای)
گلدانی و درختی
پرویز تناولی در کتاب خود به نام «تاچه‌های چهارمحال» می‌گوید:
فرش طرح گلفرنگ در هر حقیقت نقش یک گل سرخ یا رز شکفته با برگ‌های اطرافش است؛
استفاه‌ای که هنرمندان ایرانی ازجمله فرشبافان چهارمحال از این نقش کرده‌اند حد و حدودی ندارند.
گاه این گل را تنها در قابی نشانده و با تکرار قاب‌ها، نقشه خشتی منقشی از آن ساخته‌اند و آن را قاب آینه نامیده‌اند.
گاه دسته‌ای از این گل‌ها را به جای ترنج میانی فرش گذاشته‌اند و آن را ترنج گل فرنگ خوانده‌اند.
همین شیوه را در نقاشی‌های سقفی هم می‌توان دید که نقش گلفرنگ در آنها به گونه‌های مختلف کار شده است و چه بسا که قاب آینه از اصطلاحات سقف سازان و روغنی کاران این رشته باشد. نقش اندازی روی سقف رسمی دیرینه است.
اما رابطه نقش فرش کف اتاق با سقف تنها قدمتی چندصد ساله دارد.
ساختمان‌ها و سقف‌هایی که از قرن یازدهم هجری به بعد در قزوین و اصفهان و شیراز باقی مانده، همگی طرح و نقشی شبیه فرش‌های این دوران دارند.
پیدا کردن فرش‌های مربوط به این ساختمان‌ها و تطبیق آنها با سقف‌های موجود کار آسانی نیست.
این فرش‌ها همه پراکنده شده و یا از بین رفته‌اند. اما پیدا کردن فرش و سقف مشابه در چهارمحال هنوز امکان پذیر است. زیرا هنوز برخی از عمارات خوانین بختیار پا برجاست و فرش‌های این عمارات نیز که به دستور صاحبان آنها بافته شده از بین نرفته، اگر چه اغلبشان نزد مجموعه داران خصوصی در غرب است.
همگون کردن طرح فرش و سقف خانه به ویژه اتاق پذیرایی یکی از نشانه‌های اشرافیت در خانه‌های اعیانی اصفهان و چهارمحال و احتمالاً مناطق دیگر بوده است.
تقریباً تمام طرح‌ها و نقشه‌هایی که روی قالی بختیاری بافته شده در سقف‌های آنها نیز بافته می‌شود. این سقف‌ها اغلب از جنس چوب‌اند و روی آنها با رنگ و روغن نقاشی شده. نقاشی روی سقف گچی نیز متداول بوده، منتهی این سقف‌ها در اثر تخریب خانه‌ها یا مرور زمان از بین رفته است.
اما خانه‌های سقف چوبی هنوز برجا فراوانند.
اساس ترکیب‌بندی سقف‌های چوبی شبیه ترکیب‌بندی دو گروه از فرش‌های بختیار است: یکی سقف‌های خشتی و قاب آینه و دیگر سقف‌های ترنجی، و در هر دو گروه همان ترتیب و تناسباتی که در حاشیه و متن سقف به چشم می‌خورد؛ با این تفاوت که در سقف، این گل با انواع مرغان همنشین شده است.
در بسیاری از سقف‌ها صحنه‌هایی از زنان خوش صورت فرنگی و یا دیگر مضامین اروپایی بین گل و مرغ‌ها نقش گردیده که رسم رایج زمان بوده است.
رنگبندی فرش بختیاری
نوع و نحوه انتخاب رنگ در فرش‌های بختیاری یکی از مهمترین ویژگی‌های شناخته شده در این فرش‌هاست.
نوع رنگ لاکی مورد استفاده و همچنین سبز خاص قالی بختیاری از مهمترین ویژگی رنگ‌های فرش این استان است که با سایر موارد مشابه در دیگر فرش‌های ایران تفاوت دارد. رنگ‌های مورد استفاده در این قالی‌ها بیشتر در زمینه‌های قرمز٬ آبی روشن٬ آبی سیر٬ سبز٬ نارنجی و زرد است.
رنگرزی
در گذشته زنان عشایر بختیاری در اوقات خاص یا هنگام جابه‌جایی‌های سالانه خود گیاهان رنگدار طبیعی را جمعآوری و خشک می‌کردند.
سپس با شناختی که از خاصیت رنگ دهی آنها داشتند٬ آنها را در آب جوشانده و مایه رنگین آنها را استخراج کرده و همراه با دندانه آب انار ترش مورد استفاده قرار می‌دادند و رنگ‌های با ثباتی به دست می‌آوردند.
در دوره حاضر متأسفانه رنگ‌های باثبات گیاهی جای خود را به رنگ‌های درخشان ولی بی‌ثبات شیمیایی داده‌اند. این روش رنگرزی باعث تندی رنگ‌های خامه می‌شود. در بعضی موارد برای کاستن شدت تندی و پختگی رنگ‌ها، از خاکستر استفاده می‌کنند.
