قدمت فرشبافی ایرانیان به حدود ۲ تا ۳ هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. در حفاری‌های شهر سوخته و محوطه‌های باستانی بین‌النهرین، وسایل و ابزارآلات قالی‌بافی یافت شده که نشان از قدمت ۴ تا ۵ هزار ساله رواج این هنر کاربردی در ایران زمین دارد.

پیشنهاد می کنیم مطلب مربوط به فرش پازیریک ، قدیمی ترین فرش دنیا را بخوانید.

ابتدایی‌ترین انواع طراحی فرش را می‌توان در ذهن بافنده فرش یافت.

هر چند نباید چنین به سادگی به طراحی فرش نگاه کرد. طراحی فرش هنری که طراحان بزرگی در طول تاریخ در این رشته فعالیت کرده اند و توانسته اند این هنر را به اوج قله خود برسانند.

از طرفی کامپیوتر به عنوان یک فناوری در طراحی فرش های امروز، نقش مهمی را دارد.

انواع شیوه های نقشه خوانی فرش دستباف

1. بافنده نقشه فرش را می خواند و با نگاه کردن به آن بافتن را انجام می دهد.
2. شخص دیگری که گاهی بافنده نیز هست نقشه را  می‌خواند و بافنده های دیگر گره می‌زنند و فر را می بافند.
3. رایانه نقشه‌ را می خواند، کامپیوتر به تازگی وارد صنعت قالی بافی شده است و هنوز به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته و در کارگاه ها و سازمانهای محدودی به کار گرفته شده است.

اگر علاقمند به موضوع فرش دستباف هستید پیشنهاد می دهیم نکات طلایی در خرید فرش دستباف را نیز مطالعه کنید.

انواع طراحی فرش نقشه های فرش دستباف

نقشه فرش به انواع زیر تقسیم می‌شود:

طرح های نقطه چین شده

استفاده از عکس یا نقاشی بدون نقطه‌ چین

نقشه‌هایی با نقطه چین بدون نقطه چین

طرح های های فاقد نقطه چین

کدام طرح فرش را انتخاب کنیم؟

بیشتر ما وقتی به فرش دستباف فکر می‌کنیم، فوراً یاد یک قالی با زمینه لاکی – قرمز می‌افتیم که یک گل بزرگ در وسط دارد که نامش «ترنج» است و ۴ لچک (۳ گوش) در چهارگوشه قالی و اطراف آن ترنج هم پر از گل و برگ و اسلیمی است.

خیلی‌ها این طرح را تکراری می‌دانند (البته همین طرح لچک و ترنج که برای ما تکراری است یکی از اصیل‌ترین طرح‌های فرش ایران است که در بازارهای جهانی کلی طرفدار دارد) ولی خب طرح قالی ایرانی فقط لچک ترنج – آن‌هم با زمینه لاکی – نیست؛ طرح‌های زیاد دیگری هم داریم که بعضی‌هایشان درحال فراموش‌شدن هستند.

اگر یک قالی ریزبافت و هنری می‌خواهید که کف خانه‌تان را مثل یک باغ گل در فصل اردیبهشت تزئین کند، می‌توانید قالی لچک و ترنج یا «شکارگاه» تبریز، قم و اصفهان را انتخاب کنید یا «ریزماهی» خوی و «هزاره هریس» مرند.

اگردنبال قالی‌هایی با نقوش روستایی و ایلیاتی هستید، می‌توانید طرح‌های «انسان و حیوان»، «گل و مرغ»، «درختی» «درخت و انسان» و «پای شتر» استان‌های فارس، خراسان شمالی، کردستان و گلستان را انتخاب کنید.

اگر می‌خواهید خانه‌تان با فرش‌های ساده تزئین شود و فضای آرامش‌بخشی را در خانه به‌وجود بیاورید بروید سراغ قالی‌های کویری کرمان و اردکان.

زمینه این قالی‌ها مثل طبیعت کویر به رنگ‌های شتری، خاکستری و کرم است.

طرح‌های «کف ساده» قالی‌ای که زمینه اطراف لچک و ترنج آن خالی از هر نوع نقشی است)، «محرمات»، «راه راه» و «قاب قرآنی» از همین نوع هستند.

اگر دنبال طرح‌های مدرنی هستید که به مبل اسپرت‌تان بیاید، یکی از طرح‌های هندسی «خشتی»، «قاب‌قابی»، «میناخانی»، «بته جقه» اصفهان، کاشان یا اراک را انتخاب کنید.

همچنین می‌توانید طرح‌های ریزماهی، محرابی و لچک ترنج استان‌های همدان، کاشان و زنجان را انتخاب کنید که از پشم کلفت بافته می‌شود و همان فرش خرسک است.